اولویت کاهش تورم بر افزایش میزان یارانه

عنوان 20- یکی از مهمترین سوالاتی که در رابطه با سیاست حمایت از روستاهای کم برخوردار در قالب یارانه نقدی مطرح می شود این است که آیا افزایش یارانه نقدی در بهبود قدرت خرید خانوارها در شرایط فعلی موثر است یا در جلوگیری از تورم. ? ? «دنیای اقتصاد» برای پاسخ به این سوال، ارقام یارانه های پولی سال های گذشته را با شاخص قیمت مصرف کننده و نرخ دلار تنظیم کرد.

تحقیقات نشان می‌دهد که ارزش واقعی و دلاری یارانه‌های نقدی در سال‌های اخیر نسبت به آغاز سیاست هدف‌مندی یارانه‌ها به دلیل افزایش تورم و جهش نرخ ارز به میزان قابل‌توجهی تبخیر شده است. در نتیجه افزایش تدریجی یارانه های پولی در سال های اخیر نتوانسته در حفظ قدرت خرید خانوارها موثر باشد. بنابراین به نظر می رسد برای حمایت از اقشار کم درآمد جامعه باید مبارزه با تورم را بر افزایش میزان یارانه های پولی در اولویت قرار داد. از سوی دیگر در صورت افزایش یارانه نقدی باید منابع آن مشخص باشد تا این افزایش یارانه ها فشار تورمی اضافی را به اقتصاد وارد نکند.

جهش تورم در ایران باعث شد یارانه مالی که ده سال برای حمایت از قشر پایین جامعه پرداخت می شد نه تنها اثر حفاظتی خود را از دست داد، بلکه به دلیل نامشخص بودن منابع و افزایش کسری بودجه با افزایش تورم. ، تأثیر منفی بر رفاه خانواده داشت

بررسی ها نشان می دهد اگر دولت در سال 1402 به ارزش واقعی 45 هزار و 500 تومان در سال 1389 یارانه بدهد، باید به هر خانواده تک نفره بیش از 900 هزار تومان کمک مالی کند. علیرغم افزایش یارانه نقدی در دو مرحله، ارزش آن در دهه اخیر رو به کاهش بوده است. این موضوع باعث شده تا کارشناسان همواره تاکید کنند که به جای افزایش یارانه نقدی، باید نرخ تورم را کنترل کرد تا رفاه خانوارها بهبود یابد. از سال 2009، یارانه ها با هدف حمایت از قشر کم درآمد جامعه انجام شده است. بر این اساس قیمت نیروگاه ها باید پله پله افزایش یابد و درآمد حاصل از آن صرف پرداخت کمک های نقدی و کارهای فرهنگی و عمرانی شود.

بیش از ده سال از آغاز هدفمندی و پرداخت یارانه های نقدی می گذرد و علیرغم افزایش چند مرحله ای میزان یارانه های پرداختی، بررسی ها نشان می دهد که با کاهش ارزش واقعی یارانه های نقدی، این پرداخت ها سهمی نداشته است. تا حد زیادی به معیشت و قدرت خرید خانوارها کمک می کند. بنابراین، مهار تورم موثرتر از افزایش یارانه نقدی برای حمایت از دهها کم درآمد خواهد بود. اخیراً بحثی در مورد تعیین کننده های مناسب سیاست پولی و اعتباری مطرح شده است که هدف از آن کاهش تورم است، اما به طور کلی باید گفت که تورم را نمی توان بدون کنترل مخارج دولت جدی گرفت.

یارانه ها از بین می رود

با وجود افزایش یارانه های نقدی در سال های 2018 و 2018، ارزش واقعی یارانه های نقدی پرداختی توسط دولت همواره کاهش یافته است. در سال 1389 کمک هزینه نقدی به مبلغ 45500 تومان برای هر خانوار یک نفره آغاز شد. در آن زمان ارزش این کمک هزینه با شاخص قیمت در سال 1402 معادل بیش از 900 هزار تومان بود; یعنی اگر یارانه 45 هزار تومانی در سال 1402 برابر با سال 1388 باشد، باید به هر نفر بیش از 900 هزار تومان داده شود. اما یارانه 45500 تومانی تا سال 1396 بدون تغییر باقی ماند اما هزینه واقعی آن در سال مذکور به حدود 231000 تومان رسید. در سال 1397 به دلیل افزایش قیمت بنزین، میزان یارانه به 100 هزار و 500 تومان افزایش یافت، اما با وجود این افزایش، هزینه واقعی یارانه در آن سال به قیمت 1402 هزار تومان حدود 387 هزار تومان بود.

اثر این افزایش یارانه نقدی چندان دوام نیاورد و ارزش واقعی آن با افزایش تورم بیشتر از بین رفت. بدین ترتیب ارزش واقعی یارانه از 100 هزار و 500 تومان در سال 1398 به 290 هزار تومان و در سال 1393 به 198 هزار تومان کاهش یافت. اما به نظر می رسد سیاستمدار به جای مهار تورم، حفظ ارزش ریال و قدرت خرید خانوار، تصمیم گرفته تا با افزایش یارانه نقدی به این هدف دست یابد. در این راستا بار دیگر در سال 1401 با لغو 4200 تومان کمک نقدی برای سه دزیت اول به 400 هزار تومان و برای سایر داتیتساها به 300 هزار تومان افزایش یافت. اگرچه ادعا می شد با ایجاد مکانیزم توزیع الکترونیکی، اثر تورمی آن خنثی می شود، اما اینطور نبود.

در سال 1401 که کمک پولی افزایش یافت، ارزش اولیه 350 هزار تومانی که به قیمت سال 1402 به خانوار متوسط ​​داده می شد، حدود 465 هزار تومان بود. اما در سال 1402 ارزش اولیه این یارانه به دلیل اثر تورم کاهش یافت.

کاهش ارزش دلاری یارانه

مطالعات دیگر نشان می دهد که ارزش دلاری مزایا نیز در دهه گذشته کاهش یافته است. بر این اساس در سال 1398 متوسط ​​قیمت دلار حدود 976 تومان و کمک نقدی 45500 تومان معادل 46 دلار بوده است. اما ارزش دلاری یارانه با افزایش قیمت دلار کاهش بیشتری پیدا کرد. تا سال 1997، قبل از شروع مجدد یارانه نقدی، ارزش یک دلار آمریکا به 45500 تومان رسید و به 9.4 دلار رسید. دو برابر شدن یارانه در سال 98 تغییری در ارزش دلاری یارانه ایجاد نکرد. دلیل این امر افزایش قیمت دلار بوده است.

در سال 98 متوسط ​​قیمت دلار حدود 13 هزار تومان و ارزش دلاری یارانه 100 هزار و 500 تومانی 7.7 دلار بوده است. پس از آن در سال های 2019 و 2019 یارانه نقدی به ترتیب 4.3 و 3.7 دلار بوده است. در سال 1401 که یارانه نقدی بیش از پیش افزایش یافت، میانگین ارزش یارانه نقدی 350000 مبلغی که به خانوار داده شد اندکی افزایش یافت و معادل 9.6 دلار شد. اما با توجه به افزایش تورم در سال 1402 و افزایش نرخ ارز، ارزش دلاری یارانه در سال جاری به 6.9 دلار رسید.

اهمیت پیشگیری از تورم

تجربه قبلی نشان می دهد که افزایش میزان یارانه ها در صورتی که منابع آن مشخص نباشد به طور موقت می تواند تاثیر کمی بر رفاه مردم و قدرت خرید مردم داشته باشد اما در آینده تاثیرات منفی بر رفاه خانوارها خواهد داشت. . افزایش تورم بنابراین آنچه همواره به عنوان اولویت سیاستی ارائه می شود، کنترل تورم است. اگر تورم با انضباط مالی دولت، کنترل بر هزینه ها و پیش بینی دقیق درآمدها به طور پایدار مدیریت شود، برای افزایش سطح رفاه مردم نیازی به چنین طرح های تشویقی نخواهد بود.